Lokhorstkerk

De Lokhorstkerk is een typische doopsgezinde schuilkerk uit 1638, op steenworpsafstand van de middeleeuwse Pieterskerk in het hart van Leiden. Een sieraad in de kerkzaal is het monumentale Mitterreither-/ Van Dam-orgel uit 1774/1807 met rococo-houtsnijwerk aan orgelfront en balkon.
Elke zondagochtend is er een kerkdienst, sinds 1971 georganiseerd door het Leidse samenwerkingsverband van Doopsgezinden en Remonstrantsen, ieder met een eigen predikant. Daarnaast is de Lokhorstkerk, ook doordeweeks, het centrum van talrijke culturele activiteiten.

In de middeleeuwen maakte het terrein van de kerk deel uit van een grafelijk gebied met een huis waarin o.a. Floris V is geboren. Later, in de gehele 16de eeuw, kwam dit bezit in particuliere handen van de familie van Lockhorst.
Na de sloop van het huis en de verkaveling van het terrein kocht de Waterlandse Doopsgezinde Gemeente enige percelen, o.a. in 1613 en in 1638, waarna de bouw van de kerkzaal begon.

Door de uitbreiding in 1648 met het gedeelte dat zich thans achter de witte pilaren bevindt, bereikte de kerkzaal zijn huidige grootte. De kerk diende tot 1795 nog als schuilkerk. Wij weten dat het de gewoonte was de stoelen voor de vrouwen in het midden te plaatsen en die voor de mannen eromheen; dit uit veiligheidsoverwegingen.

De overdekking van de gang tussen de kerkruimte en de tegenwoordige kerkenraadskamer en de Vermeerzaal is pas later tot stand gekomen. Oorsprokenlijk was hier een doodlopende steeg tussen de kerk en de voormalige kosterswoning. De uit de middeleeuwen daterende kelder van het Huis Lockhorst deed vroeger dienst als garderobe van de kerk.